Di sản tư liệu - Nguồn "chất liệu" quý giá cần được bảo tồn và phát huy
15:20 | 17/01/2014
Di sản tư liệu là những văn bản, hình ảnh, bản vẽ, bản khắc chạm được lưu giữ, thể hiện trên nhiều chất liệu như giấy, lụa, vải, gỗ, đá...
Hồ sơ cán bộ đi B - Di sản tư liệu quý giá về thời kháng chiến. |
Một kho tàng quý giá trong di sản văn hóa làng Việt, đó là di sản Hán Nôm. Loại di sản tư liệu này đang được lưu giữ ở các cộng đồng gia tộc, làng xã. Đó là các gia phả, hương phả, các loại văn khế, thư tịch cổ, nhiều nhất là văn bia, bức hoành phi, câu đối, sắc phong... Tư liệu về làng xã còn chứa đựng nhiều trong các thư tịch cổ như Ô châu cận lục (Vô danh thị, Dương Văn An nhuận sắc tập thành, 1553-1555); Phủ biên tạp lục (Lê Quý Đôn, 1776), Đại Nam nhất thống chí (thời Tự Đức), Đại Nam nhất thống chí (thời Duy Tân), Đồng Khánh địa dư chí. Trong quá trình nghiên cứu văn hóa làng Việt miền Trung và Tây Nguyên, các nhà khoa học Phân viện Văn hóa nghệ thuật tại Huế đã kế thừa bộ tư liệu đồ sộ bằng chữ Quốc ngữ, chữ Hán và tiếng Pháp do Hội Folklore Đông Dương, Trường Viễn Đông Bác Cổ Pháp tập hợp, sưu tầm trong những năm 1940. Những công trình ghi chép về các dân tộc Tây Nguyên miền núi của các học giả nước ngoài trước đây như Sabatier, Heny Metter, G.Condoninas, Le Pichon...về luật tục, sử thi, phong tục tập quán của các dân tộc là nguồn tư liệu quý đã được kế thừa, sử dụng có hiệu quả.
Thời hiện đại, những di sản tư liệu càng trở nên quý giá, trong đó chủ yếu là tư liệu về chiến tranh cách mạng. Đây là nguồn tư liệu quý để nghiên cứu lịch sử địa phương, đưa vào trưng bày ở các nhà truyền thống, bảo tàng. Nhật ký, hồi ký, ghi chép của cán bộ, chiến sĩ, nhất là cán bộ đi B trong thời chiến chứa đựng những thông tin hết sức quý giá. Những tư liệu quý giá này đang được lưu giữ ở Cục Lưu trữ Trung ương. Những năm gần đây, những tư liệu, hiện vật của cán bộ đi B được trưng bày, giới thiệu ở một số tỉnh, thành phố trong cả nước. Các sổ tay ghi chép, nhật ký điền dã, bản dịch song ngữ, di cảo của các nhà nghiên cứu, sưu tầm, nghệ nhân cũng chứa đựng kho tư liệu giá trị cần thu thập, khai thác. Thật thú vị biết bao nếu tại Bảo tàng Dak Nông, Dak Lak, Gia Lai bên cạnh việc trưng bày hình ảnh nghệ nhân đang kể sử thi, tác phẩm sử thi Tây Nguyên đã in thành sách còn có những sổ tay ghi chép các chuyến điền dã, bản dịch, bản thảo của các nhà nghiên cứu, di cảo của nghệ nhân để thấy quá trình làm việc nhằm bảo tồn di sản của quá khứ như thế nào. Bảo tàng Quai Braily (Công hòa Pháp) trưng bày cả sổ tay điền dã của G.Condominas khi ông đến sống và nghiên cứu ở làng Ndut Liêng Krak của dân tộc Mnông Gar. Bảo tàng Dak Nông cần có chỗ trưng bày giới thiệu bộ sử thi liên hoàn ot ndrong của dân tộc M’nông đi kèm với di cảo, hình ảnh của nghệ nhân Điểu Kâu - người góp phần quan trọng nhất trong việc giải mã, dịch thuật, sưu tầm kho tàng sử thi M’nông.
Bi ký Chăm ở nhóm tháp G Mỹ Sơn. |
Di sản ảnh cũng là loại hình di sản tư liệu khá phong phú. Địa bàn Tây Nguyên miền núi luôn được sự quan tâm ưu ái của các nhà nghiên cứu, nhà nhiếp ảnh. Họ có những bộ sưu tập ảnh đầy đủ các thể loại từ tư liệu dân tộc học, nhân học đến phong cảnh, nghệ thuật, khoa học, báo chí. Bảo tàng các tỉnh Tây Nguyên may mắn được lưu giữ, trưng bày những ảnh tư liệu giá trị về trang phục, lễ hội, nhà cửa, vật dụng... của đồng bào Tây Nguyên của thế hệ trước. Khi điền dã ở làng Ndut Liêng Krak, G.Condominas đã chụp hàng ngàn bức ảnh. Hiện nay, tại Bảo tàng Dak Lak, ảnh của ông được chọn lựa để trưng bày, in trong vựng tập của Bảo tàng, giới thiệu về văn hóa tộc người M’nông. Tập sách ảnh: “Ngày xưa Liang Biang... Đà Lạt” của Tam Thái phần lớn là ảnh chụp Đà Lạt xưa. Các nhà nhiếp ảnh đương đại ở Tây Nguyên như Cảnh Dương, Trần Phong, Đào Thọ, Chính Hữu, Phạm Huỳnh, Phạm Dực, Bảo Hưng, Đặng Bá Tiến... có những bộ ảnh Tây Nguyên rất giá trị, đã từng đoạt giải trong các cuộc thi, triển lãm, xuất bản thành sách. Riêng nhà nhiếp ảnh Trần Phong đã cho ra mắt hai tập sách ảnh: Tượng gỗ Tây Nguyên, Lễ hội Tây Nguyên.
Di sản tư liệu là “chất liệu” không thể thiếu để nghiên cứu về di sản vật thể và phi vật thể, tìm hiểu về vùng đất, con người ở từng địa phương. Đất nước ta vốn rất giàu có về di sản, trong đó bao gồm cả di sản tư liệu. Tuy nhiên, chúng ta chưa thực sự chú trọng sưu tầm, nghiên cứu về loại hình di sản này. Trong khi đó, chúng đang bị mai một, hư hỏng do thời gian, chiến tranh, khí hậu và điều kiện bảo quản. Do đó, cần khẩn trương sưu tầm, nghiên cứu và có hướng bảo tồn, phát huy giá trị của loại hình di sản quý giá này.
Tấn Vịnh
Nguồn: Báo Dak Lak điện tử
CÁC TIN KHÁC
- Sôi động cùng Lễ hạ niêu của đồng bào Mường (10/02/2014)
- Thông điệp từ lòng đất (05/02/2014)
- Nhiếp ảnh - Niềm đam mê của giới trẻ (30/01/2014)
- Khai mạc Hội báo Xuân 2014 (25/01/2014)
- Qua miền lễ hội (24/01/2014)
- Nhà Văn hóa thanh thiếu nhi tỉnh: Tổng kết hoạt động năm 2013 và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2014. (17/01/2014)
- Những hình ảnh tại triển lãm bản đồ và trưng bày tư liệu "Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam – Những bằng chứng lich " (15/01/2014)
- Hội thi Văn nghệ học sinh khối các trường trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Dak Lak lần thứ I năm 2014 (10/01/2014)
- Nắng xuân Tây Nguyên (08/01/2014)
- Khai mạc Triển lãm bản đồ và trưng bày tư liệu" Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam - Những bằng chứng lịch sử" (07/01/2014)
- Yêu Tây Nguyên qua từng trang bút ký: "Các bạn tôi ở trên ấy" của nhà văn Nguyên Ngọc (04/01/2014)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- Cà phê đang “rớt giá khủng khiếp”
- Từ 1-7, chỉ thực hiện dịch vụ công trực tuyến trên ứng dụng VNeID
- Yêu cầu thanh tra giá vé máy bay tăng cao
- Giải Bóng chuyền nữ quốc tế “VTV9 – Bình Điền” lần thứ XIV – 2024: Ba mức giá xem các trận vòng bảng, bán kết và chung kết
- Các hãng hàng không lãi lớn vì giá vé máy bay cao?
- Giá vàng hôm nay, 4-5: Bật tăng khi đồng USD giảm giá
- Bộ Tài chính lý giải giá vé máy bay tăng cao có phải do thuế, phí?
- Kết nối du lịch Đắk Lắk và TP. Hồ Chí Minh
- Giải bóng chuyền hạng A quốc gia 2024: Đắk Lắk dừng chân ở vòng bảng
- Thống nhất ‘sổ đỏ’, ‘sổ hồng’
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN