Không gian mới cho tượng nhà mồ Tây Nguyên
10:28 | 28/12/2023
Trước nhu cầu của đời sống hiện đại ngày nay, tượng nhà mồ ngoài cốt lõi là tượng người ra thì tượng về chim chóc, thú vật, hình ảnh sinh hoạt thường nhật đã được đưa đến những không gian mới: là nhà hàng, quán cà phê sân vườn,...
... biệt thự và nhất là tại các khu du lịch văn hóa, sinh thái nhằm giới thiệu, quảng bá loại hình nghệ thuật độc đáo này.
Dĩ nhiên, một khi có “cung” thì ắt hẳn có “cầu” - và đến nay trên địa bàn Tây Nguyên đã hình thành thị trường mua bán tượng gỗ dân gian của các tộc người bản xứ khá sôi động, chẳng thua kém gì hoạt động mỹ thuật đúng nghĩa.
Nghệ nhân Y Thái Êban (buôn Kmrơng Prông B, xã Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột) là một trong những người chuyên sáng tạo và cung cấp cho thị trường trên nhiều sản phẩm nghệ thuật được cho là “thời thượng” này.
Anh chia sẻ: Xưa nay người tạc tượng nhà mồ không lấy đó làm địa hạt nghệ thuật để mưu sinh, bởi đó là lễ vật dâng cúng cho người đã khuất. Cho dù được sáng tạo nên dưới bất kỳ trạng thái tình cảm nào thì người tạc tượng luôn tâm niệm rằng, họ tái hiện lại tất cả những gì đã nhìn thấy và có thật trong đời sống để gửi đến cho người thân ở “thế giới bên kia” với ý nghĩa tín ngưỡng, tâm linh sâu sắc. Và cũng vì thế, tượng này chỉ được đặt trong các nhà mồ của người Tây Nguyên. Giờ đây, tựa như văn hóa cồng chiêng vậy - tượng nhà mồ đã bước ra khỏi “môi trường thiêng” để hòa nhập với đời sống đương đại dưới tên gọi khác là tượng gỗ dân gian Tây Nguyên, hay điêu khắc dân gian Tây Nguyên.
Nghệ nhân Y Thái Êban với cụm tượng Gia đình hạnh phúc (được thu nhỏ) để giới thiệu với du khách. |
Theo nghệ nhân Y Thái Êban: Tách ra khỏi “môi trường thiêng” ấy thì đương nhiên nó đã mang ý nghĩa, nội hàm khác - là để chơi, trang trí như thứ nghệ thuật được nhiều người yêu thích.
Với nhận thức đó, không ít nghệ nhân tạc tượng nhà mồ truyền thống (trong đó có anh) đã phát huy vốn nghệ thuật dân gian độc đáo kia trở thành địa hạt sáng tạo thuần túy để mưu sinh như bao bộ môn mỹ thuật khác.
Hiện tại, trên ngôi nhà dài của nghệ nhân này có rất nhiều tác phẩm (tượng đơn, cụm tượng) được giới thiệu, trưng bày để bán cho du khách có nhu cầu.
“Ngày xưa, nghệ nhân tạc tượng nhà mồ là một thực hành văn hóa gắn với đời sống tín ngưỡng, tâm linh chứ không lấy đó làm địa hạt sáng tạo nghệ thuật để mưu sinh. Ngày nay thì người sở hữu kỹ năng/kỹ thuật về vốn điêu khắc dân gian ấy được xem như xu thế nghệ thuật mới mẻ, đáp ứng nhu cầu mỹ thuật của đời sống đương đại, góp phần mở ra cánh cửa để giao lưu, hội nhập với bạn bè khắp nơi” - nghệ nhân Y Thái Êban. |
Ngoài ra, anh còn được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh mời sáng tác, sắp đặt những mô típ tượng gỗ dân gian Tây Nguyên dưới góc nhìn, ý tưởng hiện đại hơn như: gia đình đoàn viên và hạnh phúc; sinh hoạt lễ hội truyền thống; diễn tấu cồng chiêng; múa khiên, giã gạo hay thân thiện với thế giới động vật...
Những chủ đề này được nhiều khu/điểm du lịch văn hóa, sinh thái trên địa bàn Tây Nguyên đặt hàng cho anh và nhiều nghệ nhân khác thực hiện trong nhiều năm qua.
Nhiều khu du lịch như: Măng Đen; Làng văn hóa Kon Klơ (Kon Tum); Lang Bian (Lâm Đồng), hay Kô Tam, Akô Dhông (TP. Buôn Ma Thuột) đang thu hút du khách bằng những “bộ sưu tập” trên.
Nói như bà Nguyễn Thị Ngọc Anh - Chủ tịch Hội đồng quản trị Khu du lịch văn hóa, sinh thái và cộng đồng Kô Tam: Bước ra từ không gian tín ngưỡng, tâm linh nhà mồ - việc phô diễn, quảng bá tượng gỗ dân gian Tây Nguyên trong không gian mới là bước tiến đáng ghi nhận trong đời sống hiện đại ngày nay.
Tượng gỗ dân gian ở đây đang hiện diện khắp nơi góp phần ghi nhận, tôn vinh một nghề truyền thống của các tộc người bản địa, khẳng định loại hình nghệ thuật độc đáo, đặc sắc của người Tây Nguyên; qua đó làm sống lại và đưa loại hình nghệ thuật này lan tỏa, hòa nhập cùng dòng chảy lịch sử văn hóa - nghệ thuật Việt Nam.
Có thể nói, từ tượng nhà mồ đến cảm hứng sáng tạo mang hơi thở hiện đại và được đặt trong những không gian mới lạ, đa chiều đã giúp công chúng có điều kiện, cơ hội thưởng lãm, cảm nhận gần gũi hơn vốn văn hóa, nghệ thuật ấy ở mọi nơi, mọi lúc.
Đình Đối
Bài viết gốc: https://www.baodaklak.vn/van-hoa-du-lich-van-hoc-nghe-thuat/202312/khong-gian-moi-cho-tuong-nha-mo-tay-nguyen-ae219ad/
Nguồn “Báo Đắk Lắk Điện tử”
CÁC TIN KHÁC
- TP. Buôn Ma Thuột: Bố trí không gian thư pháp và nghệ thuật truyền thống tại chợ hoa Xuân Giáp Thìn 2024 (10/01/2024)
- Bảo tồn nghề dệt thổ cẩm trong cơ chế thị trường (08/01/2024)
- “Địa chỉ đỏ” trên đèo M’Drắk - Phượng Hoàng (05/01/2024)
- Thú vị tục hỏi cưới của đồng bào Êđê (02/01/2024)
- 10 sự kiện văn hoá, thể thao và du lịch tiêu biểu năm 2023 (29/12/2023)
- Nối dài hành trình di sản áo dài (28/12/2023)
- Tây Nguyên qua những tư liệu khảo cứu xưa (26/12/2023)
- Đêm 31/12/2023 sẽ diễn ra Chương trình nghệ thuật “Đắk Lắk chào 2024” (26/12/2023)
- Đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh đối với Di tích lịch sử chiến thắng tại Đèo M’Drắk – Phượng Hoàng năm 1975 (22/12/2023)
- Tổ chức trình diễn nghi lễ truyền thống của người Êđê tại TP. Buôn Ma Thuột (20/12/2023)
- Nghi lễ cưới hỏi của người Mông ở Krông Bông (19/12/2023)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- Tập trung chuẩn bị các hoạt động kỷ niệm 120 năm thành lập tỉnh Đắk Lắk
- Xử lý kịp thời các vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp
- Vây bắt đàn chó liên quan bé gái 10 tuổi tử vong nghi do bệnh dại
- Vụ 5 cháu nhỏ bị hàng xóm đánh bầm dập: Chuyển hồ sơ lên Công an TP Buôn Ma Thuột
- Ô tô con mất lái tông vào cổng nhà dân
- Tác dụng bất ngờ của 3 vitamin lên bệnh cao huyết áp
- Bị vợ tát, người đàn ông dùng dao đâm vợ rồi tự sát
- Bộ Công an đề xuất hàng loạt thay đổi về giấy phép lái xe
- Người dân khổ sở vì không có điện lưới
- Phát triển Tây Nguyên có nền nông nghiệp quy mô lớn gắn với công nghệ cao
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN